เป็นอีกหนึ่งเคสที่น่าตื่นตกใจ ภายหลังจากล่าสุดเมื่อวันที่ 19 ก.พ. แฟนเพจด้านการแพทย์ชื่อดังอย่าง “Tensia” ได้ออกมาเผยข้อมูลเคสผู้ป่วยหญิงที่พบมะเร็งที่สะดือ โดยระบุว่า “หญิง 72 ปี อ่อนเพลีย คลำได้ก้อนที่สะดือ ตรวจ CT พบมะเร็งตับอ่อน ที่แพร่กระจายมาโผล่ที่สะดือ” ก้อนนี้มีชื่อว่า Sister Mary Joseph nodule ซึ่งถูกตั้งชื่อตามพยาบาลศัลยกรรม Sister Mary Joseph ผู้ช่วยศัลยแพทย์ William J Mayo (บุตรชายของผู้ก่อตั้ง mayo clinic) ในปี 1928 ที่พบความสัมพันธ์ระหว่างก้อนที่สะดือกับมะเร็งในท้อง
สำหรับคนไข้รายนี้
หญิง 72 ปี มีอ่อนเพลียทั่วๆ ซึ่งแกมีปัญหาเรื่องหัวใจห้องบนเต้นพริ้วอยู่ที่สามารถมีลิ่มเลือดได้ จึงต้องกินยาต้านการแข็งตัวของเลือด warfarin โดยให้ค่าการแข็งตัวของเลือดแข็งยากขึ้น 2-3 เท่า (ค่า INR 2-3) แต่งวดนี้ค่า INR พุ่งไปถึง 15 แถมยังมีอาการอ่อนเพลียแบบไม่เคยเป็นมาก่อน ซึ่งรูปร่างแกผอมลงชัดเจน “ตรวจสะดือพบว่ามีก้อนใต้ชั้นผิวหนังที่ขอบสะดือบนๆ”
แพทย์คลำเจอปุ๊บ บวกกับอาการอ่อนเพลียรุนแรงขนาดนี้ จึงสงสัยมะเร็งแพร่กระจาย เลยรีบสั่ง CT scan พบว่า มีก้อนที่ตับอ่อน ที่แพร่กระจายมาที่ตับแล้ว มีน้ำในช่องท้อง ซึ่งคอนเฟิร์มโดยผลชิ้นเนื้อคือเป็น มะเร็งตับอ่อนชนิด Pancreatic adenocarcinoma ซึ่งเป็นมะเร็งที่ขึ้นชื่อเรื่องความเงียบสงัด แทบไม่มีอาการจนระยะสุดท้าย ซึ่งแพร่กระจายมาขนาดนี้แล้ว ร่วมกับอายุ แพทย์จึงตัดสินใจดูแลแบบประบคับประคองระยะสุดท้าย (Palliative care) ซึ่งแกก็จากไปในเวลาประมาณ 4 สัปดาห์
“ก้อน Sister Mary Joseph nodule หาค่อนข้างยาก มักเกิดจากการแพร่กระจายมาจากมะเร็งในช่องท้อง สาเหตุที่พบบ่อยสุดคือมะเร็งกระเพาะอาหารค่ะ ในเคสนี้ดันเป็นมะเร็งตับอ่อน ซึ่งเป็นมะเร็งที่เลวร้ายในเชิงความเงียบมาก” เพราะกำเนิดในจุดที่ลึกมาก (หลังช่องท้อง) คลำอะไรไม่ค่อยได้ ไม่ค่อยกระตุ้นการเจ็บ มักจะมาด้วยอาการไม่จำเพาะ เช่น น้ำหนักลดโดยไม่ได้ตั้งใจ, อ่อนเพลียทั่วๆ, เบื่ออาหาร หรืออาจมีอาการไม่สบายท้อง
ตัวมะเร็งสามารถแพร่กระจายมายังอวัยวะข้างเคียงได้ ในรายนี้มาที่ตับแล้ว และคงใช้เส้นเอ็นชื่อว่า Ligamentum teres ปีนจากขอบตับด้านล่าง มายังสะดือ เพราะเอ็นนี้เดิมทีเป็นหลอดเลือดสายสะดือตอนที่อยู่ในครรภ์ (umbilical vein remnant) อาจจะถามว่าค่าการแข็งตัวของเลือดเพิ่มขึ้นจากอะไร? คือตัว case report ไม่ได้กล่าวไว้ ซึ่งจริงๆ ก็เกิดได้จากหลายปัจจัย แต่ที่เกี่ยวกับตัวมะเร็งคือ มะเร็งตับอ่อนชนิดนี้ มักชอบยุ่งกับการแข็งตัวของเลือดค่ะ
คือสามารถผลิตสารแข็งตัวชื่อ tissue factor มากระตุ้นได้ คือมะเร็งอยากได้ผลผลิตของการแข็งตัวชื่อ Thrombin มาใช้เป็นสัญญาณ (PAR) ในการแพร่กระจายค่ะ แต่เคสนี้ก็ไม่ได้มีเรื่องอาการของลิ่มเลือดอะไร เป็นไปได้ว่าการกระตุ้นแบบช้าๆ อาจทำให้สุดท้ายเป็นการใช้หน่วยการแข็งตัวของเลือดไปทีละนิด จนการแข็งตัวของเลือดแย่ลงนั่นเอง
สำหรับเคสดังกล่าวนั้นทางเพจได้ระบุว่ามาจาก “เคสจากสิงคโปร์ปี 2015 ค่ะ ที่เลือกเคสนี้เพราะว่าส่วนใหญ่ก้อน SMJ หลายครั้งมาในเคสที่ทราบอยู่แล้วว่าเป็นมะเร็งค่ะ แต่เคสนี้คือมาในเคสที่ยังไม่รู้เป็น (First visit)”..
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก @Tensia
